संपत्ती निर्माण करण्याच्या ७ पायऱ्या | 7 Steps to Wealth Creation
संपत्ती निर्माण करणे हे प्रत्येकाचे उद्दिष्ट असते पण wealth creation साठी वेळ,मेहनत आणि शिस्त गरजेचे आहे पण हे करणे अनेक लोकांना किचकट वाटते. त्यामुळे आपण झटपट श्रीमंत होण्यासाठीच्या योजना पाहतो आणि धोकादायक संधीच्या मोहात पडून पैशाचे नुकसान करतो. असे न करता अशी काही तत्वे आणि धोरणे आहे जी आपल्याला दीर्घकालीन संपत्ती निर्माण करण्यास आणि त्याचे संरक्षण करण्यास मदत करू शकतात आपण जितके लवकर या धोरणे अचरणात आणू तितक्या लवकर आपण यश संपादन करू शकतो. तर चला आपण wealth creation साठी माहिती घेऊया…..
1.संपत्ती निर्माण करण्यासाठी पैसे कमवायला सुरुवात करा | Start earning money to wealth creation
तुम्ही पहिल्यांदा पैसे कमवण्यास सुरुवात करायची आहे.ही पायरी प्राथमिक वाटू शकते परंतु जे नुकतेच सुरुवात करत आहेत त्यांच्या साठी ही सर्वात मूलभूत आहे. तुम्हाला माहिती असायला हवी की वाचवलेले थोडे थोडे पैसे गुंतवणूक करून कालांतराने compound interest मिळून एक मोठी रक्कम तयार होते परंतु त्यासाठी पहिल्यांदा पैसे कमवायला हवे त्यानंतरच बचत करण्यासाठी तुम्हाला पैसे मिळतील.
पैसे कमविण्याचे दोन मूलभूत मार्ग आहेत.कमावलेल्या उत्पन्नाद्वारे (active income )किंवा निष्क्रिय उत्पन्नाद्वारे (passive income) कमवलेले उत्पन्न तुम्ही जे काम करता त्यातून मिळते तर निष्क्रिय उत्पन्न गुंतवणुकीतून मिळते. जोपर्यंत तुम्ही गुंतवणूक सुरू करण्यासाठी पुरेसे पैसे कमवत नाही तोपर्यंत तुम्हाला wealth creation साठी कोणतेही निष्क्रिय उत्पन्न मिळणार नाही. त्यासाठी तुम्ही पहिल्यांदा पैसे कमवण्यास सुरुवात करा.
2.संपत्ती निर्माण करण्यासाठी भविष्यातील आर्थिक ध्येय ठरवा | Set future financial goals to wealth creation
आपण पैसे कमवण्यासाठी सुरुवात केली आता आपल्याकडे पैसे आले त्यानंतर तुमची आर्थिक ध्येय ठरवा म्हणजेच रिटायरमेंट साठी,मुलांच्या उच्च शिक्षणासाठी,मुलीच्या लग्नासाठी, घर घेण्यासाठी, कार घेण्यासाठी, बाहेरच्या देशात फिरायला जाण्यासाठी, आपत्कालीन निधी तयार करण्यासाठी इत्यादी व अशाच प्रकारची अनेक ध्येय पूर्ण करण्यासाठी एक योजना तयार करा की आर्थिक ध्येय पूर्ण करण्यासाठी मला किती पैशाची गरज आहे.
त्यासाठी किती कालावधी शिल्लक आहे, कोणत्या asset class मध्ये गुंतवणूक करावी लागेल व त्याचा परतावा किती आहे त्यावरून प्रत्येक महिन्याला मी किती पैसे बचत करू शकतो व ती बचत गुंतवणुकीमध्ये रूपांतर करून आर्थिक ध्येय कसे पूर्ण करू शकतो याचा आराखडा तयार करा जर आर्थिक ध्येय पूर्ण करण्यासाठी तुम्ही योजना तयार केली की त्यासाठी तुम्ही अधिक पैसे वाचवण्यासाठी बजेट तयार करून ध्येय निश्चितीसाठी लागणारे पैसे जमा करू शकता. परंतु तुमची योजना वास्तववादी, लवचिक आणि दीर्घ मुदतीवर केंद्रित असावी. हे केले तर तुम्ही लवकर wealth creation करू शकता.
3.संपत्ती निर्माण करण्यासाठी पैसे वाचवा | Save money to wealth creation
जर तुम्ही सर्व पैसे खर्च केले तर फक्त पैसे कमवणे तुम्हाला wealth creation करण्यास मदत करणार नाही. शिवाय तुमच्याजवळ तुमच्या नजीकच्या मुदतीच्या जबाबदाऱ्यांसाठी जसे की घर खर्च, बिले, भाडे किंवा आपत्कालीन परिस्थितीसाठी पुरेसे पैसे वाचवलेले नसतील, तर तुम्ही इतर सर्वांपेक्षा पुरेशी बचत करावी. ६ महिन्याचा आपत्कालीन निधी तयार करावा.
संपत्ती निर्माण करण्यासाठी अधिक पैसे कसे saving करू शकतो याचा विचार करा कमीत कमी एका महिन्यासाठी तुमच्या खर्चाचा मागोवा घ्या. हे करण्यासाठी पहिल्यांदा तुम्ही प्रत्येक खर्चाची नोंद करण्यासाठी एक छोटीशी वही किंवा डायरी तयार करा त्यामध्ये प्रत्येक खर्चाची नोंद करा तो खर्च कितीही छोटा असला तरी चालेल त्यामुळे आपले पैसे कोठे खर्च होतात याची नोंद ठेवता येते.
सर्व पैसे कुठे जातात हे पण समजेल व यातून अनावश्यक खर्च कसे टाळता येतील यावर लक्ष केंद्रित करता येईल व हे खर्च गरज व इच्छा यामध्ये विभागले जातील म्हणजेच अन्न, वस्त्र, निवारा, आरोग्य आणि शिक्षण या गरजा आहेत. आणि त्या यादीत आरोग्य विमा (medical insurance ) प्रीमियम जोडा, तुमच्या कडे कार असल्यास वाहन विमा आणि इतर लोक तुमच्या उत्पन्नावर अवलंबून असल्यास जीवन विमा या गरजा आहेत इतर अनेक खर्च केवळ इच्छा असतील.
बचतीचे ध्येय निश्चित करा. दर महिन्याला तुम्ही किती पैसे बाजूला ठेवू शकता याची वाजवी कल्पना आल्यावर, त्यांचा पाठलाग करत राहण्याचा प्रयत्न करा. याचा अर्थ असा नाही की तुम्हाला कंजूससारखे जगावे लागेल किंवा सतत काटकसरीने राहावे लागेल. तुम्ही तुमची बचत उद्दिष्टे पूर्ण करत असाल, तर मोकळ्या मनाने स्वतःवर पण खर्च करा. तुम्हाला बरे वाटेल आणि कोर्स चालू ठेवण्यासाठी तुम्हाला प्रेरणा मिळेल.
बचत व गुंतवणुकीमध्ये आपोआप पैसे जातील अशी सोय करा प्रत्येक महिन्याला निर्धारित रक्कम वाचवण्याचा एक सोपा मार्ग म्हणजे आर्थिक ध्येय पूर्ण करण्यासाठी लागणारे पैसे स्वतंत्र बचत किंवा गुंतवणूक खात्यात आपोआप जमा करण्याची व्यवस्था करणे. त्याचप्रमाणे, तुम्ही तुमच्या वाढीव कमाईतुन मिळालेले पैसे गुंतवणूकीमध्ये किंवा उच्च-उत्पन्न बचत मध्ये जमा करा. तुम्ही फक्त खर्चात कपात करून जर तुमचा खर्च आधीच कमी केला असेल, तर तुम्ही तुमचे उत्पन्न वाढवण्याचे मार्ग शोधले पाहिजेत. तुम्ही पुरेशी बचत करत आहात याची खात्री करण्याचा एक उत्तम मार्ग म्हणजे खर्चाचे बजेट सेट करणे. अतिरिक्त आणि अनावश्यक खर्च कमी करा आणि त्याऐवजी ते पैसे बँकेत ठेवा. हे केले तर तुम्ही लवकर wealth creation करू शकता.
आपण बचत करणे चालु केले आहे. आता पुढील पायरी म्हणजे गुंतवणूक करणे जेणेकरून ते वाढेल. बचतीमध्ये ठेवलेला पैसा महत्त्वाचा आहे,परंतु ठेव खात्यांवर जमा होणारे व्याजदर खूपच कमी असतात आणि तुमची रोख रक्कमची महागाईमुळे पैशाची क्रयशक्ती (purchasing power) कमी होण्याचा धोका असतो.
तुमचे ध्येय विविध प्रकारच्या गुंतवणुकींमध्ये तुमचे पैसे विभागणी करणे हे असले पाहिजे. कारण वेगवेगळ्या आर्थिक ध्येयासाठी गुंतवणूक वेगवेगळ्या प्रकारे केली जाते. कारण प्रत्येक वेळी सर्व asset class मधून परतावा मिळत नाही. stock market तोट्याच्या मार्गावर असल्यास bond चांगले परतावा देत असतील. किंवा जर एक stock फायदा देत असेल तेव्हा दुसरा stock तोटा देत असेल किंवा ही जोखीम तुम्ही घेऊ शकत नसाल तर mutual fund मध्ये गुंतवणूक करु शकता.
कारण म्युच्युअल फंड अनेक वेगवेगळ्या सिक्युरिटीजमध्ये investment करतात. आणि जर तुम्ही म्युच्युअल फंड मध्ये गुंतवणूक केली तर तुम्हाला अधिक विविधता मिळेल.आणखी एक सामान्य नियम म्हणून तुम्ही जितके लहान असाल तितकी जास्त जोखीम तुम्ही घेऊ शकता, कारण तुमचे नुकसान भरून काढण्यासाठी तुमच्याकडे अधिक वर्षे असतील.
जोखीम आणि संभाव्य परताव्याच्या दृष्टीने गुंतवणूक बदलते. निश्चित परतावा (fixed income ) असेल तर जोखीम कमी व परतावा निश्चित व सुरक्षित असते तर अनिश्चित परतावा असेल तर जोखीम जास्त परतावा अनिश्चित असतो.
* गुंतवणुकीचे प्रकार | Types of investment
- स्टॉक | stock: स्टॉक हे कॉर्पोरेशनमधील मालकीचे शेअर्स असतात. जेव्हा तुम्ही स्टॉक विकत घेता तेव्हा त्या कंपनीचा एक छोटा तुकडा स्वतःच्या मालकीचा असतो आणि तिच्या शेअर्सच्या किंमतीत झालेल्या कोणत्याही वाढीमुळे तसेच त्याद्वारे दिलेला कोणताही लाभांश (Dividend) तुम्हाला मिळतो. stock हे साधारणपणे bond पेक्षा धोकादायक मानले जातात पण ते bond पेक्षा जास्त परतावा देतात.
- बाँड | Bond:तुम्ही बाँड खरेदी करता तेव्हा जारीकर्ता ठराविक कालावधीनंतर तुमचे पैसे म्हणजेच मुद्दल व त्याच्यावर मिळणारे व्याज परत देण्याचे वचन देतो. बाँड वरती निश्चित परतावा (fixed return)दिला जातो. एक अतिशय सामान्य नियम म्हणून bond stock पेक्षा कमी धोकादायक मानले जातात.
- म्युच्युअल फंड| mutual fund: म्युच्युअल फंड हे सिक्युरिटीजचे पूल असतात. म्युच्युअल फंड हे stock ,bond किंवा दोघांच्या मिश्रणा मध्ये गुंतवणूक करतात. जेव्हा तुम्ही म्युच्युअल फंडमध्ये investment करता तेव्हा तुम्हाला संपूर्ण पूलचा एक तुकडा मिळतो. म्युच्युअल फंड देखील जोखमीमध्ये वेगवेगळे असतात.
5.विमा खरेदी करा | Buy insurance
तुम्ही तुमचे पैसे कमवण्यासाठी आणि तुमची संपत्ती वाढवण्यासाठी कठोर परिश्रम केले आहेत. अनपेक्षित घटनेमुळे हे सर्व गमवले जाऊ शकते ही सर्वात वाईट गोष्ट असू शकते.आग लागल्यामुळे तुमचे घर जळून खाक होऊ शकते, कार अपघातामुळे नुकसान होऊ शकते आणि आजार पणात खर्च होऊ शकतात किंवा घरातील कर्ता व्यक्तीचा अचानक मृत्यू होणे म्हणजे भविष्यातील उत्पन्नाचे नुकसान होऊ शकते.
तुमची wealth creation करण्यासाठी विमा हा महत्त्वाचा भाग आहे कारण तो या आणि इतर धोक्यांपासून संरक्षण प्रदान करतो. आग लागल्यास गृह विमा(Home insurance)तुमचे घर आणि सामानाची जागा घेईल, कार अपघातानंतर वाहन विमा (Vehicle insurance) तुम्हाला नुकसान भरपाई देईल आणि जीवन विमा (Life insurance) तुमच्या लाभार्थ्यांना अकाली मृत्यू (premature death) झाल्यास मृत्यू लाभ देईल. दीर्घकालीन अपंगत्व विमा (Long Term Disability Insurance) हा आणखी एक प्रकारचा पॉलिसी आहे जो तुम्ही जखमी झाल्यास, आजारी पडल्यास किंवा अक्षम झाल्यास तुमच्या उत्पन्नाची जागा घेईल.
अगदी तरुण, निरोगी लोकांनीही insurance घेण्याचा विचार केला पाहिजे कारण तुम्ही वय जास्त झाल्यावर ते अधिक महाग होतात. याचा अर्थ तुम्ही 25 वर्षे वयाचे आणि अविवाहित असाल तरीही जीवन विमा खरेदी करणे गरजेचे आहे.
6.कर वाचवा | save tax
आपण पैसे कमवतो आणि खर्च करतो म्हणून आपण सर्व आयकर आणि विक्री कराच्या अधीन आहोत परंतु आपल्या गुंतवणूक आणि मालमत्तेवर देखील कर आकारला जाऊ शकतो. म्हणूनच तुमचे कर एक्सपोजर समजून घेणे आणि त्यांचा प्रभाव कमी करण्यासाठी धोरणे विकसित करणे आवश्यक आहे.
ज्या गुंतवणूका कर लाभ देतात जे तुम्हाला अधिक पैसे वाचविण्यात आणि तुमचे कर कमी करण्यात मदत करू शकतात.अशा ठिकाणी म्हणजेच म्युच्युअल फंडचा ELSS फंड मध्ये गुंतवणूक करून फायदा घेऊ शकता. कर (tax)कमी करण्यासाठी आणखी एक धोरण म्हणजे तुमच्या गुंतवणुकीची वेळ आणि स्थान लक्षात घेणे. एक वर्षापेक्षा जास्त काळ गुंतवणूक करून तुम्ही कमी दीर्घकालीन भांडवली नफा कर (The Long-term capital gains ) LTCG दराचा लाभ घेऊ शकता.जो सामान्यतः अल्पकालीन भांडवली नफा(Short Term Capital Gains Tax ) STCG कर आणि आयकर दरांपेक्षा कमी असतो.
7.कर्जाचे नियोजन करा | Plan the loan
जेव्हा तुम्ही wealth creation करण्याचा विचार करता तेव्हा घर घ्यायचे असेल तर होम लोन घेणे,कार घ्यायची असेल तेव्हा कार लोन घेणे, व्यवसाय चालू करायचा असेल तर व्यवसाय कर्ज काढणे हे तुम्ही करू शकता.
म्हणजेच तुम्हाला wealth creation करताना कर्ज द्यावे असे वाटते पण हे कर्ज तुम्हाला अडथळा निर्माण करू शकतात कारण की कर्ज म्हटले की त्याचे हप्ते पण आले आणि अर्थव्यवस्थेतील बदलामुळे किंवा निश्चित घटनेमुळे कर्ज फेडणे अवघड होऊ शकते त्यामुळे तुमचा क्रेडिट स्कोअर खराब होऊ शकतो. दिवाळखोरीचा सामना करावा लागू शकतो. त्यामुळे कर्ज घेण्याअगोदर त्याची परतफेड कशी करणार याचे नियोजन करा व कर्ज घेताना त्याचा व्याजदर (Interest rate) पण लक्षात ठेवा उच्च व्याजदर असणारे कर्ज पहिल्यांदा फेडा म्हणजेच उच्च व्याजदरांकडून कमी व्याज दाराकडे असे टप्प्याटप्प्याने कर्जमुक्ती कडे जा.
झटपट श्रीमंत होण्याच्या योजना काही वेळा मोहक असू शकतात, संपत्ती निर्माण (wealth creation )करण्याचा खरा मार्ग म्हणजे नियमित बचत (saving)आणि गुंतवणूक (investment) आणि संयमाने त्या पैशाला कालांतराने वाढू देणे.लहान रकमेपासून सुरुवात करणे चांगले आहे. महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे सुरुवात करणे आणि लवकर सुरू करणे. पैसे कमवा आणि नंतर बचत करा आणि गुंतवणूक करा. तुमच्या मालमत्तेचे संरक्षण करण्यासाठी विमा घ्या.कर कुठे वाचूऊ शकतो अशा ठिकाणी गुंतवणुक करा. हे केले तर तुम्ही लवकर wealth creation करू शकता.
लक्षात ठेवा संपत्ती निर्माण( wealth creation) करणे हा एक प्रवास आहे आणि अडथळे किंवा अडथळ्यांमुळे निराश होऊ नका. संयम ,शिस्त आणि तुमची (Financial Objectives)स्पष्ट असतील तर तुम्ही आर्थिक यश मिळवू शकता आणि दीर्घकालीन संपत्ती निर्माण (Long term wealth creation) करू शकता…..
9 Steps to Successful Financial Planning | आर्थिक नियोजन
August 10, 2023 @ 3:08 pm
[…] रूपांतर करून संपत्ती निर्मिती wealth creation करता आले पाहिजे त्यासाठी आर्थिक […]
August 29, 2023 @ 11:02 am
wealth creation खूप छान माहिती आहे
August 29, 2023 @ 5:44 pm
Nice information about wealth creation
September 3, 2023 @ 7:34 am
खूप छान माहिती आहे.
September 3, 2023 @ 11:32 am
Knowledgeable information about wealth creation
September 5, 2023 @ 5:02 pm
wealth creation विषयी खूप छान माहिती आहे
September 10, 2023 @ 3:11 am
अगदी सरळ सोप्या भाषेत खूप छान माहिती आहे.
September 23, 2023 @ 9:57 am
Nice information about wealth creation
October 6, 2023 @ 6:19 am
Knowledgeable information about wealth creation
October 11, 2023 @ 1:26 am
Knowledgeable information
October 12, 2023 @ 3:54 am
Knowledgeable information about wealth creation
म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करताना गुंतवणूकदारांनी केलेल्या 11 चुका | 11 Mistakes Investors Make While Investing In Mutual Funds
December 17, 2023 @ 6:06 pm
[…] ही दीर्घकालीन संपत्ती निर्माण (Long term wealth creation) करण्यासाठी फायदेशीर धोरण ठरू शकते, […]